Participatie in corona-tijd: hoe leggen we contact?
Hoe kun je bewoners betrekken bij participatievraagstukken, rekening houdend met de 1,5 meter-samenleving? Eurus ontwikkelde de ‘coronaproof praattafel-methodiek’ voor openbare ruimtes, de ‘Voortuinfeestjes-methodiek’ en de ‘Vogelhuisjes-methodiek’ waarmee in de wijk aan participatie gewerkt kan worden. In de huidige corona-crisis zien we ook in no-time de prachtigste initiatieven ontstaan om elkaar te helpen. De participatiesamenleving, waarbij de overheid sterk inzet op de zelfredzaamheid van haar burgers, lijkt daarmee spontaan een stap voorwaarts te maken. Het belang van samenwerken en verantwoordelijkheid nemen voor het draaiende houden van de samenleving worden sterk gevoeld. Daarom is het juist nu belangrijk om die initiatieven die de participatiesamenleving sterker maken, te laten weten dat zij er toe doen.
Nieuwe methodieken van burgerparticipatie
Met wat aanpassingen en creativiteit kunnen we bewoners in deze coronatijd ook betrekken bij participatievraagstukken. Neem de praattafel-methode, waarbij de gesprekleiders in het midden worden geplaatst en daaromheen, uiteraard met inachtneming van de anderhalve meter en het maximaal aantal mensen in een ruimte, in een ronde opstelling statafels. Zo kunnen we elkaar zien én betrekken bij onderwerpen als de energietransitie of aanpassingen in de wijk.
Om mensen per straat of een klein gebied in de wijk te betrekken gebruiken we de voortuintjes-methodiek (of balkons bij niet al te hoge gebouwen). Iedereen is op eigen ‘grondgebied’ en de begeleiders van het participatietraject zorgen voor de juiste interactie (inclusief de voor de actie benodigde voorzorgsmaatregelen, eventueel ook mondkapjes en handschoenen). Denk ook aan een drankje en een hapje met elkaar, het uitdelen van stembiljetten of een informatiepakket als het bijvoorbeeld over de energietransitie gaat. Zorg dat er een overzicht is van de deelnemers per straat en dat iedereen elkaars namen heeft. Dit bevordert de onderlinge interactie.
Ook een fijne en alternatieve manier om in de wijk mee te werken is de ‘vogelhuisjes-methodiek’. Hang daarbij op strategische plekken in de wijk ‘Vogelhuisjes’ (ieder soort ‘huisje’ is prima, als het maar beschermt tegen regen) en laat mensen weten dat ze daar hun ‘opdracht’ of informatie kunnen halen. Geef duidelijk aan hoe de feedback geregeld gaat worden. Dit is erg handig wanneer de mening van wijkbewoners nodig is voor een traject. Alle methoden zijn afzonderlijk, maar ook in combinatie te gebruiken.
Positieve impact van de crisis niet verloren laten gaan
Omdat niemand weet of en zo ‘ja’ wanneer er weer sprake kan zijn van ‘normaal leven’, moeten we ons instellen op een samenleving die in ieder geval de 1,5 meter afstand blijft respecteren. Net zo belangrijk is het om de positieve impact van de crisis niet verloren te laten gaan.
De ontstane initiatieven zijn buiten crisistijden minstens zo relevant. De nieuwe vormen van welzijnswerk die door maatschappelijke initiatieven ontstaan, helpen burgers en bieden de gemeente, provincies en waterschappen ruggensteun. Interessante vragen daarbij zijn: hoe kan de (lokale) overheid deze potentie blijven ontsluiten? Op welke manier kunnen lokale overheden zicht krijgen op de ontstane netwerken en maatschappelijke effecten en reflecteren op hun rol om daar ondersteunend aan te blijven?
Verduurzamen initiatieven
Het is belangrijk initiatieven van bewoners te verduurzamen, want we zien hiermee oplossingen ontstaan voor hardnekkige maatschappelijke problemen op het gebied van leefbaarheid en de opbouw van de inclusieve samenleving. Zoals bijvoorbeeld ons prachtige bewonersinitiatief de Hagedoorn in Almelo, een bewonersbedrijf dat de bewoners van krachtwijk Nieuwstraatkwartier exploiteren. Zonder subsidie, met een eigen stichting die zelfs eigenaar is van het pand dat vanuit eigen opbrengsten welzijnswerk voor en met de buurt kan doen. En dat volledig op eigen kracht en voor iedereen in de wijk! Denk aan werkloosheid, veiligheid, het gebrek aan sociale cohesie in buurten en wijken, gebrek aan vertrouwen in de overheid, armoede en klimaatverandering.
Digitale bijeenkomsten
Ontstane initiatieven kunnen met goede ondersteuning duurzaam zijn. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van digitale bijeenkomsten. Als specialist in het betrekken van de samenleving bij diverse overheidsvraagstukken zien wij dat door het organiseren van digitale bijeenkomsten bewoners ook onderling meer contact zoeken. Actieve bewoners hebben opnieuw het gevoel mee te doen in hun eigen buurt of wijk. Ook voor de overheid is het essentieel dat bewoners betrokken blijven bij ontwikkelingen in de openbare ruimte.
Dit blog van Eurus-partner Rudi Theunissen is te vinden op de website van Platform31
Eurus is partner van Platform31, een onafhankelijke kennis- en netwerkorganisatie. Platform31 signaleert de trends in stad en regio en verbindt beleid, praktijk en wetenschap rondom actuele vraagstukken en komen tot een aanpak waarmee bestuurders, beleidsmakers en uitvoerders direct aan de slag kunnen. Iedereen profiteert mee van de resultaten.