Tientallen inwoners van Overijssel hebben energiestappen gezet met de Methode Eurus! Dankzij onze unieke aanpak pakken buurtbewoners samen enthousiast de energietransitie binnen hun gemeente aan. Doordat wij intensief investeren in de voorfase waarbij mogelijke obstakels, van welke aard dan ook, aandacht krijgen, ontstaat draagvlak bij inwoners en andere betrokkenen, inclusief de politiek en ambtelijke organisatie.
De Methode Eurus is een zorgvuldig gecomponeerd stappenplan waarmee we sinds 2008 werken. Deze participatiemethode is zo opgebouwd dat alle partijen samen vooruit gaan, ook als het gaat om energietransities.
De eerste energie-stap met de Methode Eurus werd in 2018 in Berkum gezet. Op dat moment werkte Rudi Theunissen, partner van Eurus én groot ervaringsdeskundige in het organiseren van participatietrajecten, als projectleider bij het expertisecentrum Energietransitie Overijssel.
Berkum is één van eerste wijken in Zwolle waar actief is ingezet op CO2-reductie. De methode Eurus bleek hier succesvol. Dat was onder meer voor de kernen in Olst/Wijhe en het Nieuwstraatkwartier in Almelo de reden om met onze participatiemethode aan de energietransitie te werken.
Succes waarborgen
De mensen over wie het gaat, zijn bij de Methode Eurus het uitgangspunt. Iedere stap die wordt genomen doen we samen met hen. Een ander belangrijk onderdeel binnen de methode is dat we, voordat we echt starten, alles gereed maken voor een succesvol traject. Dit betekent dat we, indien nodig, bijvoorbeeld bij bewonersbijeenkomsten geen medewerkers vanuit de gemeente of andere instantie uitnodigen. Soms spelen er namelijk problemen in een wijk die niets met het onderhavige proces te maken hebben, maar wel voortgang in de weg staan. Uiteraard houden wij alle partijen op de hoogte van ontwikkelingen. Maar het zijn dit soort ingebouwde elementen die knelpunten oplossen, waardoor het proces uiteindelijk in een succesvolle stroomversnelling komt.
Aandacht voor iedereen
Ieder traject vereist een eigen startpunt, óók bij gelijksoortige energietrajecten. De krachtenanalyses die we houden, bevestigen dit. Het stappenplan en het tempo voor energietransitie verloopt daarom nergens hetzelfde. Iedere bewonersavond kent een eigen dynamiek. Wij bieden ondersteuning op maat, met bewustwording als centraal thema. Door tegelijkertijd bewoners in hun kracht te zetten, creëren we draagvlak voor een volgende stap.
Zo speelde in Wesepe (Olst/Wijhe) het verwijderen van asbest een grote rol. Dat vraagt andere ondersteuning dan het aanbieden van groene stroom in de wijk, zoals in het Nieuwstraatkwartier in Almelo. We werken vanuit gelijkwaardigheid; luisteren naar bewoners en faciliteren.
Werken aan duurzame wijken
De provincie Overijssel startte in 2017 met de voorbereidingen om bewoners van buurten en wijken in Overijssel te activeren op het gebied van duurzaamheid. Het doel was het vormen van buurtteams die op diverse manieren investeren in duurzame wijken. In samenwerking met Buurkracht.nl startte Rudi Theunissen, partner Eurus, als buurtprocesbegeleider in de provincie Overijssel.
Onder andere in Berkum, Olst/Wijhe en Almelo kwamen de eerste initiatieven voor bewoners die bereid zijn om samen actie te ondernemen om huizen en/of buurten te verduurzamen. Deze te vormen buurtteams vormden de basis voor het verder betrekken van andere buurten en de daaropvolgende maatregelen op het gebied van isolatie en energiegebruik.
Het betrekken van bewoners bij hun omgeving en bewust maken van de rol die iedereen afzonderlijk heeft om onze planeet voor de toekomst te behouden, is een essentiële opgave van de provincie.
Heldere informatie
Dat milieudoelstellingen onder bewoners echt leven, merkten we tijdens individuele gesprekken en de vele bewonersavonden. Toch is het voor veel mensen lastig door de bomen het bos te zien. De talrijke verschillende (markt)partijen die een rol innemen in de milieu-ambitie zorgen voor een tegenovergestelde reactie. Om te zorgen dat er overzicht blijft en de juiste boodschappen bij de juiste doelgroep komt, filteren wij, als onafhankelijke partij, informatie en zorgen we dat deze voor ontvangers duidelijk is. Hierdoor blijft er verbinding tussen alle partijen.
Zwolle, Berkum
Binnen de gemeente Zwolle maakte de wijk Berkum als eerste concreet plannen over hoe energie besparen, hoe energie opwekken en hoe huizen verwarmen. De intentie was om nog in 2018 een uitvoeringsplan op te stellen over de wijze waarop Berkum energieneutraal kan worden in 2025. Eurus heeft wijkbewoners vanaf de start intensief bij alles betrokken, zodat ze daadwerkelijk kunnen meepraten en -beslissen.
In de eerste helft van 2018 organiseerden we enkele kleine bijeenkomsten met wijkbewoners en in juli volgde een grote bewonersavond met 200 wijkbewoners. Alle ideeën werkten we uit en op de tweede bewonersavond met presentatie van de Ideeën, eind oktober 2018, kwamen zelfs 250 bewoners. Zonder uitzondering stonden ze positief tegenover de plannen. Tijdens deze avond gingen aanwezige deskundigen in op kwesties over energie neutrale maatregelen. De projectgroep maakte op basis van alle input verschillende scenario’s en stelde van daaruit keuzepakketten samen voor bewoners.
Olst-Wijhe
In de kernen Olst-Wijhe werken we aan aandacht, inzet én actie voor een energie neutrale leefomgeving in 2030, minder vervuiling (onder andere asbestdaken, bestrijdingsmiddelen) en meer diversiteit qua natuur. Het bereiken hiervan vereist een andere manier van denken en doen en dat tijd kost. Toch zien we sinds de start begin 2019 mooie veranderingen.
Eurus staat vanaf de start in 2019 als onafhankelijke partij tussen alle belanghebbenden. Wij zorgen ervoor dat de ambitie van de gemeente leidend blijft, werkgroepen niet ontaarden in actiegroepen en bewoners het tempo bepalen. Daarmee zorgen we tegelijkertijd voor een positieve voortgang in de diverse projecten.
In de eerste maanden van 2019 is er vanuit Eurus een krachtenveldanalyse gehouden. Dankzij de uitgebreide gesprekken met alle betrokkenen in de diverse kernen, ontstond een helder beeld van hetgeen overal speelt en wie welke rol c.q. positie heeft. Iedere kern van Olst-Wijhe kent z’n eigen uitdagingen. Maar kruisbestuivingen zien we ook; onder andere via overleg met alle kernen, gemeente en Eurus.
Een aantal uitgevoerde en geplande initiatieven in Olst/Wijhe
- De actie ‘bijenstroken’ met 7000 m2 bloemenveld.
- De eerste deelauto van Mywheels.
- Een werkgroep buigt zich over ‘zon op daken’.
- Vanaf juni 2019 presenteert één kern stapsgewijs maandelijks ideeën op weg naar een energie neutrale woonomgeving aan inwoners. Doel is meer bewustzijn creëren en werkgroepen te vormen om de diverse acties op te pakken.
- Van september tot en met de eerste helft 2020 staan diverse acties op het programma, waaronder een energiemarkt, aanbieden energiescan, gezamenlijke isolatieoplossingen, gezamenlijke inkoop van zonnepanelen, gezamenlijke inkoop van warmtepompen, onderzoek voor het plaatsen van een dorpsmolen en onderzoeken naar mogelijke alternatieve schone energiebronnen.
- Asbest verwijderen van daken in één van de kernen. Diverse (overheids)instanties ondersteunen deze actie met financiële middelen of goederen. Aanvragen van een LEI-subsidie bij de provincie om twee grote asbestdaken te vervangen en te voorzien van zonnepanelen én om zonneweides te realiseren.
- Voor individuele huishoudens organiseerde een werkgroep: een duurzaamheidsmarkt, gratis energiescans, zonnepanelen op daken, asbestinventarisatie <35m2.
- In een andere kern is het aanleggen van een zonneweide de grootste ambitie. Met de realisatie hiervan is berekend dat een substantiële besparing van circa 7.461 ton op jaarbasis wordt gerealiseerd.